JSF (Joint Strike Fighter/Müşterek Saldırı Uçağı) projesi, 1996 yılında başlatıldı ve Türkiye, 2002 yılında ABD’nin birincil ortağı olduğu bu projeye katıldı. Türkiye’nin projede yer almasıyla birlikte, 100 adet F-35 uçağının alımı ve ilk uçakların 2017 yılında teslim edilmesi üzerinde anlaşmaya varıldı. Türkiye, projeye yedi savunma sanayi firması ile katıldı. Ancak, ABD yönetimi, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 füze savunma sistemini temmuz 2019’da nedeniyle F-35 programından çıkardı. Bu durumun ardından Türkiye’ye F-35 uçakları için ödeme yapılmadığı gibi, 2021 yılında F-16 Blok 70 ve modernizasyon kiti alımı için bir başvuru yapıldı ve 2024 yılında bu satış için ABD Kongresi’nden onay alındı.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Victoria Nuland, Ankara’da yaptığı açıklamada, “S-400 meselesini çözebilirsek, ABD Türkiye’yi F-35 ailesine geri kabul etmekten memnuniyet duyacaktır” ifadesini kullandı. Türkiye’nin Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler de konuyla ilgili açıklamalarda bulundular. ABD’nin önerisi doğrultusunda, S-400 füze sisteminin “yumuşak” bir şekilde devre dışı bırakılması karşılığında, Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının yeniden satılabileceği iddia edildi.
ABD’nin Uluslararası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Savunma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Celeste Wallander ve Ulusal Güvenlik Konseyi Avrupa Kıdemli Direktörü Büyükelçi Michael Carpenter, Ankara’yı ziyaret ederek savunma ilişkilerini güçlendirmeye odaklandı. Türkiye’nin tepkisi olumsuz olsa da, görüşmelerin devam edeceği belirtildi. Yunanistan tarafında ise endişeler artarken, Kaan ve Siper gibi yerli savunma projeleri ile Türkiye’nin hava savunmasını güçlendirmesi bekleniyor.
