Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın ABD’de başkanlık seçimlerini kazanarak yeniden iktidara gelmesi, teknolojik ilerlemeler ve politikalar üzerine büyük bir tartışma başlattı. Dünyanın önde gelen medya kuruluşları, Trump’ın yönetimi devralmasının ardından ABD çip endüstrisine yönelik atacağı adımları merakla takip etmeye başladı. Bu doğrultuda, Trump’ın göreve gelmesiyle birlikte, ABD’nin çip endüstrisini çalmakla suçladığı Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulaması bekleniyor.
Trump’ın ilk başkanlık döneminde, Mart 2018’de ABD’nin dış ticaret açığını kapatmak amacıyla Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyum ürünlerine uygulanan gümrük vergilerinin artırılmasıyla başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, kısa bir süre içinde Çin’in önemli teknoloji devi Huawei’ye getirilen kısıtlamalarla teknoloji savaşlarına dönüşmüştü. Bu süreç, ticari çekişmelerin yanı sıra ulusal güvenlik kaygalarını da beraberinde getirdi.
Özellikle Huawei ile başlayan teknoloji ürünleri çekişmesi, Trump’ın ilk döneminde uyguladığı çip kısıtlamaları ile devam etti. Trump, ABD’li şirketlerin Çin’e gelişmiş çip üretim ekipmanları göndermesini yasakladı. Bu yasaklar, birçok Çinli şirkete yönelik kısıtlamaları da içeriyordu. Sonuç olarak, çip sektöründeki bu çekişmeler, ABD Başkanı Joe Biden döneminde de sürdü. Biden, kongreden geçen “Çip ve Bilim Yasası” ile yerli çip üretimini teşvik etmeyi hedeflemişti.
Biden tarafından 2022 yılında imzalanan yasanın bir parçası olarak, yarı iletken sektörünü desteklemek üzere toplam 52 milyar dolarlık doğrudan finansman sağlandı. “Çip Yasası” olarak adlandırılan bu yasa sonunda, Tayvanlı Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) gibi dünyanın en büyük ve en gelişmiş yarı iletken üreticileri, ABD’nin sunduğu destekle çip üretim merkezlerini genişletmeye karar verdi. TSMC, Arizona’da açacağı yeni çip üretim merkezi için ABD Ticaret Bakanlığı’ndan 7 milyar dolarlık bir fon talep ettiğini duyurdu.
Diğer yandan, çip üretiminin büyük bir kısmı Doğu Asya’da gerçekleşiyor. Tayvan, Güney Kore ve Japonya, çip üretimi konusunda önemli oyuncular arasında yer alıyor. Ancak çipin üretiminde kullanılan galyum ve germanyum gibi stratejik maddelerin en büyük üreticisi ise Çin. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) göre, dünya çapında germanyum üretiminin yaklaşık yüzde 60’ı Çin’e aittir. CNBC raporuna göre, dünyadaki ileri seviye çiplerin yüzde 90’ı Tayvanlı TSMC tarafından üretiliyor ve şirketin müşterileri arasında ABD’li teknoloji devleri Nvidia ve Apple bulunuyor.
Trump’ın yeniden iktidara gelmesiyle birlikte çip konusundaki atacağı adımlar yeniden merak ediliyor. Ekim ayında katıldığı The Joe Rogan Experience podcast programında Trump, Tayvan’ı ABD çip endüstrisini çalmakla suçladı. Trump, mevcut Çip Yasası’nı eleştirerek, başkan seçilmesi durumunda Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Programda yaptığı konuşmada, “Bu çip anlaşması o kadar kötü ki, zengin şirketlere burada çip fabrikası kurmaları için milyarlarca dolar veriyoruz ama onlar yine de bize bu iyi şirketleri vermeyecekler,” ifadelerini kullandı.
