Ticaret Bakanlığı açıkladı: İsrail ile ticaret devam ediyor mu? 15 soruda cevap

Ticaret Bakanlığı İsrail ile ticareti durdurma sürecinin detaylarını açıkladı. Bakanlık sürece dair tüm detayları 15 soruda cevapladı.

Ticaret Bakanlığı, İsrail ile ticareti durdurma sürecinin detaylarını açıkladı.

Bakanlık “Türkiye’nin İsrail ile Ticareti Durdurma Süreci Hakkında Bilgi Notu” başlıklı kronolojik harita paylaştı. Ayrıca 15 soruyla merak edilenlere cevap verdi.

İşte Bakanlığın Türkiye- İsrail ticaret ilişkisine dair verdiği bilgiler:

1- İsrail’in 7 Ekim 2023 saldırıları sonrasında İsrail ile ticaret devam ediyor mu?

İsrail ile Ticaret 7 Ekim 2023’ten sonra, öncelikle azaltılmış, 9 Nisan 2024’te 1.019 üründe ihracatımız kısıtlanmış, 2 Mayıs 2024’ten sonra da İsrail ile dış ticaret ihracat ve ithalatta tamamen durdurulmuştur.

2- İsrail halen ülkemizle Serbest Ticaret Anlaşmasından faydalanıyor mu?

İsrail ile ticaret tamamen kapatıldığından ötürü STA fiilen yürürlükte değildir.

3- Türkiye’den çıkan gemiler İsrail limanlarına yanaşıyor mu?

Alıcısı Filistin’de olmayan ve Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı tarafından teyit edilmeyen hiçbir malın ülkemizden çıkışına izin verilmemektedir.

4- Gemiler önce bölgedeki başka bir devlete, daha sonra İsrail’e gidiyor, veya gemiler başka ülkeye gideceğini beyan edip, seyrusefer esnasında rota değiştiriyor ve Türkiye takip veya müdahalede bulunuyor mu?

Türkiye deniz yetki alanı içinde olan gemilere müdahale etmekte, olabilecek suiistimalleri takip etmektedir.

5- Komşu Ülkelere ihracat neden artıyor? Yoksa bu ülkeler üzerinden İsrail’e ürünler mi gidiyor?

Artış ifade edilen ülkelere ticarette olağandışı artış yoktur, benzer artış seyri diğer ülkelerle de görülmektedir.

6- Filistin’e kozmetik ürünler ya da çelik gidiyor mu, ülke savaş altında, bu ürünler Filistin’e gerçekten gidiyor mu?

6 milyona yakın nüfusu bulunan Filistin’in temizlik ürünleri, inşaat malzemeleri ihtiyacı vardır, Filistin’le dış ticaret işlemleri sadece Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının teyidi ve izni ile yapılmaktadır.

7- İsrail’e yük taşıyan gemilerin bilerek Türk limanlarına yanaşmasına ve Türkiye’den aldığı yükü İsrail’e götürmesine izin mi veriliyor?

İsrail limanlarından ya da İsrail menşei taşıyan, ve Türkiye-Filistin ikili ticaret mekanizması dahilinde olmayan hiçbir yükün ülkemiz limanlarına indirilmesine veya limanlarımızdan Israil’e gitmek üzere herhangi bir malın yüklenmesine müsaade edilmemektedir.

8- Türkiye-İsrail arasındaki ticaret halen devam ediyor mu, bu durum TÜİK raporlarında nasıl görünüyor?

TÜİK verilerinde 2024 yılı Mayıs ayından itibaren İsrail’e herhangi bir ihracat veya ithalat olmadığı açıkça görülmektedir.

9- İsrail’in resmi verilerine göre Türkiye ile ticaretin devam ettiği doğru mu?

Ülkemizin ticareti Filistinedir, İsrail’in Filistin ile mevcut protokolleri doğrultusunda gümrük işlemleri İsrail Gümrük otoritesince yapılmaktadır. TÜİK rakamlarına itibar edilmelidir.

10- İsrail ile ticaret sona erdi, İsrail Hükümetinin tepkisi oldu mu?

İsrail birçok uluslararası platformda ülkemiz kararını hedef aldı.

Ülkemizin İsrail’le ticareti yasaklayan kararı bizzat İsrail Ekonomi Bakanı tarafından şikayet konusu edilmiştir. Ülkemizin İsrail ile ticari ilişkileri kesme kararı üzerine, İsrail Ekonomi Bakanı Nir Barkat, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Başkanı Mathias Cormann’a şikayette bulunmuştur.

Barkat, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda ‘İki ülke arasındaki deniz ticaretini durdurmaya yönelik tek taraflı kararı nedeniyle Türkiye’yi OECD Genel Sekreteri Korman’a şikayet ettim’ şeklinde açıklamada bulunmuştur. (https://x.com/NirBarkat/status/1786360242256654457?ref_src=twsrc%5Etfw)

Yine OECD Bakanlar toplantısında ülkemiz kararı karşıtı bir konuşma yapmıştır.

Yine İsrail DTÖ’ye de konuyu tartışmaya açacağını ifade etmiş, akabinde destek bulamayacağı düşüncesi ile geri çekmiştir.

11- Petrol Türkiye üzerinden İsrail’e gönderiliyor mu?

Enerji Bakanlığı konu ile ilgili açıklama yapmıştır. Ceyhan’dan İsrail’e petrol sevkiyatı yapıldığı ve Türkiye’nin buna izin verdiği yönündeki iddialar tamamen asılsızdır.

12- srail’e ticaret durmuş olabilir, ama Filistin’e olan ticarette çok yüksek bir artış var. Savaşta olan bir ülkenin bu kadar ithalat yapması normal mi?

Filistin devleti, yaklaşık 6 milyonluk nüfusu ile zor şartlar altında da olsa dünyadan ürün tedarik etmektedir. Artış, ticareti durdurma kararımızdan sonra, önceki dönemle mukayesede oluşan baz etkisinden dolayı yüksek görünmekte, ancak ticaret aslında geçmiş dönemin de gerisindedir.

13- Türkiye İsrail’e jet yakıtı gönderdi mi?

İsrail’e hiçbir şekilde jet yakıtı gönderilmemiştir. Manipülatif şekilde dolaşıma sokulan yakıt iddiasına konu yakıt, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten sonra Gazze’ye yönelik başlayan saldırılarından önce, ülkemize turist getiren İsrail yolcu uçaklarına verilen 641 bin $ tutarındaki dönüş yakıtından ibarettir.

14- Türkiye’den İsrail’e barut ve patlayıcı madde ihracatı yapıldı mı?

Ülkemiz, 7 Ekim 2023’de başlayan katliamdan sonra değil, çok daha öncesinden İsrail’e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına kesinlikle izin vermemiştir. Savunma ürünleri ihracatı ayrıca Milli Savunma Bakanlığı’nın izni alınmadan yapılamaz.

15- İsrail Filistin’e mal sevkiyatına izin vermiyor, ürünler Filistin’e nasıl gidiyor?

İsrail, üçüncü ülkelerin Filistin ile yaptığı ticareti yalnız Gazze özelinde, savaş gerekçesi ile yasaklamıştır. Bugün itibariyle, Batı Şeria’ya mal tedariki uluslararası anlaşmalar altında mümkün olabilmektedir.