Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz, 1862 yılında Güney Afrika’daki Cape Malay Müslümanları arasındaki dini ve toplumsal ihtilafları çözmek amacıyla Erzurumlu din alimi Ebubekir Efendi’yi görevlendirdi. 1863’te Cape Town’a varan Ebubekir Efendi, burada yaklaşık 17 yıl boyunca eğitim ve din hizmetleri sundu. Kız okulları da dahil olmak üzere Türk-İslam okullarının kurulmasına öncülük eden Ebubekir Efendi, Afrikaans dilini öğrenerek bu dilde Arap harfleriyle ‘Beyanud’din’ isimli bir ilmihal yazdı. Eğitimle sosyal adaletin savunuculuğunu yapan Ebubekir Efendi, 1880 yılında Cape Town’da vefat etti.
Ebubekir Efendi’nin vefatının 144’üncü yılı dolayısıyla torunu Ebrahim Patel, Erzurum’a davet edildi. Güney Afrika Cumhuriyeti eski Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanı ve Ulusal Meclis Üyesi Ebrahim Patel, dedesinin görev yaptığı Ahmediye Medresesini ziyaret etti. Ziyaret sırasında, kuzenleri Fisün Durgun, Esra Saraçoğlu, Aysun Kültür ve Gülgün Özdemir ile bir araya gelen Patel, dedesi Ebubekir Efendi’nin hem Erzurum hem de Güney Afrika’da eğitim hizmetinde bulunduğunu ifade etti.
Patel, Erzurum Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Üniversitesi ve Diplomasi Akademisi tarafından düzenlenen ‘Türkiye-Güney Afrika İlişkilerinde Ebubekir Efendi Köprüsü’ başlıklı konferansa katıldı. Moderatörlüğünü Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları Araştırma Görevlisi Dr. Halim Gençoğlu’nun yaptığı etkinlikte, dedesi Ebubekir Efendi’nin mirasını ve hizmetlerini detaylı bir şekilde katılımcılara aktardı. Patel, “Ebubekir Efendi’nin Güney Afrika, Erzurum ve dünyanın dört bir yanında pek çok öğrencisi bulunuyor. Cape Town’da doğan Ebubekir Efendi’nin kızı Fehime Hanım, Erzurumlu bir alimle evlenmek için buraya yerleşti. Fehime Hanım’ın çocukları da şimdi burada.” dedi.
Ebrahim Patel, ziyareti esnasında çok duygusal anlar yaşadığını dile getirerek, “Yıllar sonra farklı şehirlerden bir araya gelmek beni heyecanlandırdı. Ortak değerlerimiz var ve aynı dedenin torunlarıyız. Erzurum’u asla unutmayacağım. Dedem Ebubekir Efendi’nin şehrini ziyaret etmek benim için önem arz ediyordu. Sadece tarihi yerleri değil, ailemle de tanışma fırsatım oldu.” ifadelerini kullandı. Ayrıca, Erzurum’u gezerken kendisine hediye edilen koyun yününden yapılmış bir şapkanın özel bir anlamı olduğunu belirtti.
Patel, Cape Town’da ciddi bir eğitim mücadelesi verdiklerini belirtirken, özellikle köleliğin yeni kaldırıldığı bir dönemde eğitim koşullarının son derece kısıtlı olduğunu hatırlattı. “O dönemde sadece erkekler için okul açmakla yetinmedi, kız çocuklarının da eğitim alabilmesi için okul açmayı hedefledi.” dedi.
Etkinlik sırasında Ebrahim Patel, Erzurum’daki akrabalarıyla tanışmanın ve yeni nesli görmekten duyduğu mutluluğu ifade ederken, kuzenleriyle hatıra fotoğrafı çekmeyi de ihmal etmedi. Aysun Kültür, “Çok heyecanlandım. Yeni kuzenlerimle tanışmak müthiş bir duygu.” şeklinde duygularını dile getirdi.
Erzurum’da restore edilerek hafızların eğitim görmesi için Darül Huffaz’a dönüştürülen bir binaya da Ebubekir Efendi’nin ismi verildi. Ebrahim Patel, Erzurum protokol üyeleriyle birlikte açılış kurdelesini keserken, bu merkezin Erzurum ile Cape Town arasında önemli bir köprü olacağına inandığını belirtti.
