Bilim insanları, Güney Amerika akciğerli balığının (Lepidosiren paradoxa) 90 gigabaz uzunluğundaki devasa genetik yapısını keşfetti. Almanya’nın Konstanz Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Axel Meyer, bu türün DNA’sının, önceki rekoru elinde bulunduran Avustralya akciğerli balığının genomunun iki katından daha uzun olduğunu belirtti. Güney Amerika akciğerli balığının 19 kromozomundan 18’inin, her biri neredeyse 3 milyar baz içeren insan genomunun tamamından daha büyük olduğu saptandı. Bu da söz konusu genomun, insan genomunun yaklaşık 30 katı uzunluğuna eşit olduğunu gösteriyor.
Benzer bir çalışma, Afrika akciğerli balığı üzerinde de gerçekleştirildi ve bu balığın genetik yapısının da oldukça uzun olduğu belirlendi. Bu bulgular, akciğerli balıkların evrimsel geçmişi ve tetrapodlar olarak bilinen dört uzuvlu omurgalıların ataları hakkında yeni bilgiler sunuyor. Meyer ve ekibi, Lepidosiren’in genomunun büyük olmasının sebebinin “sıçrayan genler” olarak bilinen ve genomda hareket edebilen genetik elemanlar olduğunu belirledi. Bu düzensiz diziler, kendilerini kopyalayabilir ve genomda hareket edebilir; bu durum, bulundukları organizmanın zararına olabileceği gibi hızlı genetik değişimlere de yol açabilir.
Araştırma ayrıca, bu genetik elemanların tetrapodların evrimindeki rolünü anlamamıza yardımcı olabilecek ipuçları sağladığını belirtiyor. Meyer, akciğerli balıkların genetik yapısının muhafazakar kaldığını ve bu durumun bilim insanlarına lob yüzgeçli balıkların kromozom yapısını yeniden inşa etme fırsatı sunduğunu belirtiyor. Akciğerli balıkların kromozom düzeyindeki genetik kaynaklarının, omurgalıların evrimindeki ana geçişler ve karasal yaşama geçiş hakkında daha derinlemesine bilgi edinmemizi sağlayacağı belirtiliyor.
Akciğerli balıklar, tetrapodların ataları olarak kabul edilen eski bir balık grubudur. Hem suda hem de havada oksijen alabilen bu canlılar, yaklaşık 400 milyon yıl önce evrimleşmişlerdir. Akciğerli balıklar, hem solungaçları hem de akciğerleri kullanarak nefes alabilirler, bu da onlara oksijen seviyeleri düşük ortamlarda hayatta kalma yeteneği kazandırır. Bu balıkların yüzgeçleri, karasal yaşama geçişte önemli bir rol oynayabilir. Genom ise bir organizmanın tüm genetik materyalini ifade eden terimdir ve organizmanın genetik bilgi bankası olarak hücresel fonksiyonları, gelişim süreçlerini ve biyolojik özellikleri belirler.
