Kayseri, akademik makalelere yalnızca tarihiyle ya da coğrafyasıyla değil, gelenekleriyle de giriyor.
Biz de her hafta, bu zengin kültürün bilimsel kaynaklarda nasıl yer bulduğunu sizlerle paylaşıyoruz.
Bu haftaki konumuz: Geleneksel Kayseri düğünleri.
Hadi gelin, bu kültürel yolculuğa birlikte çıkalım…
Görücülük Geleneği
Her şey, görücülükle başlıyor.
Aileler oğulları için uygun bir kız arıyor, beğenilirse kız evine gidiliyor.
Eğer kız tarafı da olur verirse, o an düğün yolculuğu başlamış oluyor.
Söz Kahvesi ve Alışveriş
Ardından söz kahvesi içiliyor.
Kahveler içildikten sonra sıra geliyor alışverişe…
Halk arasında buna “düzen” deniyor.
Kızın nişanda ve sonrasında giyeceği kıyafetler, ayakkabılar, çantalar, makyaj malzemeleri tek tek alınıyor.
Eskiden bu alışverişi kız evi yaparmış ama yıllar içinde oğlan evine geçmiş bu görev.
Nişan
Nişan, büyükçe bir evde yapılıyor.
Önce yüzükler takılıyor, ardından takılar ve hediyeler dağıtılıyor.
Akrabalar bu özel güne katkı sunuyor, kız tarafı da gelen misafirlere armağanlar veriyor.
Kalabalık, gösterişli, gelenek dolu bir tören…
Dünürlük Oturmaları
Nişandan sonra kız tarafı, akrabalarını sırayla çağırıyor.
Bu ziyaretlere “dünürlük oturmaları” deniyor.
Amaç, ailelerin birbirini tanıması, kaynaşması…
Ve bu ziyaretler, düğün gününe kadar sürüyor.
Okuyucu Geleneği
Düğün davetiyesi bastırmak yok eskiden.
Onun yerine bir “okuyucu” seçiliyor.
Bu kişi eline bir liste alıyor, mahalle mahalle dolaşıp herkese sözlü olarak düğünü haber veriyor.
Yani düğünün günü, saati, yeri… hepsi kulaktan kulağa duyuruluyor.
Düğün Haftası Takvimi
Düğün haftası da belli bir düzene göre işliyor:
Pazartesi kalın duası
Salı gelin hamamı
Çarşamba kına gecesi
Ve Perşembe düğün günü
Her gün, başka bir anlam taşıyor.
Gelin Alayı
Perşembe günü sabah, oğlan evinden 20-30 kadın gelini almaya geliyor.
Eğlenceler, türküler, koçular eşliğinde gelin, oğlan evine götürülüyor.
Şehrin en renkli sahnelerinden biri bu.
Kız Arkası Ziyareti
Düğün bittikten sonra, damat ve ailesi bu kez kız evine gidiyor.
Buna “kız arkası” deniyor.
Burada damat, kız tarafının akrabalarıyla tanıştırılıyor.
Yani düğün sonrası tanışma ve saygı burada devam ediyor.
Elbise Sergisi
Gelin artık oğlan evine geçti ama işler bitmiş değil.
Kız, gittiği her evde yanında elbiselerini götürüyor.
Her kıyafeti sırayla giyiyor, takılarını takıyor, gelen misafirlerin elini öpüyor.
Adeta bir defile gibi… ama içinde emek, gelenek ve saygı var.
Kayseri’de Gelenek Hiç Bitmez
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e, Kayseri her zaman örf ve adetlerine sıkı sıkıya bağlı kaldı.
Bugün eğitim seviyesi artsa da, kızların okullaşma oranı yükselse de bu düğün ritüelleri hâlâ yaşamaya devam ediyor.
Çünkü Kayseri, kültürüne sahip çıkmayı bilen bir şehir.
Fotoğtaf Bilgi Kaynak: Neslihan Altuncuoğlu“Türk Kadınının Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Hayata Katılımı (Kayseri Örneği:1923– 1950)” adlı Doktora tezi
