Hazine ve Maliye Bakanlığı, akaryakıt piyasasındaki kayıp ve kaçağın önlenmesi amacıyla yaptığı mevzuat düzenlemeleri ve saha denetimleri ile önemli adımlar atmaktadır. Bakanlık tarafından yayımlanan vergi borçluları listesine baktığımızda, birçok akaryakıt firmasının yer aldığını görüyoruz. Bu durum, sektördeki kayıt dışılığı önlemenin ne denli önemli olduğunu gözler önüne sermektedir.
Bakanlık ve Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt piyasasında kayıt dışılıkla mücadele etmek için farklı kurumlarla işbirliği yaparak bir dizi önlemler almıştır. İlk düzenleme 2003 yılında, akaryakıt istasyonlarındaki pompalara ödeme kaydedici cihaz bağlanması için gerçekleştirilmiştir. Ancak, zamanla bu önlemler çeşitli suiistimallerin ortaya çıkmasına neden olduğundan yeni tedbirler devreye alınmıştır.
Gelir İdaresi, akaryakıt istasyonlarındaki ödeme kaydedici cihazların güvenliğini artırma yönünde ilerlemeler kaydetmiştir. Dışarıdan müdahaleye kapalı ve anlık bilgi paylaşımı yapabilen yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlar devreye alınarak daha güvenli hale getirilmiştir. Böylelikle, akaryakıt istasyonlarındaki tüm satışlara ait veriler anlık olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’na iletilmektedir. Ayrıca, akaryakıt faturalarının malın teslim edildiği veya hizmetin gerçekleştirildiği anda düzenlenmesine ilişkin önemli yasal düzenlemeler de yapılmıştır.
TEMİNAT UYGULAMASI GETİRİLDİ
Akaryakıt piyasasında faaliyet gösteren dağıtıcı ve bayilerden ilk kez lisans almak isteyenlerden, faaliyetlerine devam edenlerden ise teminat alınmasına başlanmıştır. Teminat verilmediğinde faaliyetin durdurulması yönünde düzenlemeler yapılmış, bu adımlar sektörün mali yeterliliğini artırmayı hedeflemiştir. 2018 yılında dağıtıcı lisansı sahibi sayısı 120 iken, bu sayının 35’e düştüğü görülmektedir.
Dışarıdan müdahalelerle satışların kayıt altına alınmasının engellenmesi, verilerin değiştirilmesi veya silinmesi gibi eylemler vergi kaçakçılığı suçu kapsamına alınmış ve bu fiillere 3 ila 8 yıl arasında hapis cezası getirilmiştir. Bu durumda ayrıca lisans iptali ve geçici durdurma kararı gibi uygulamalar devreye girmekte, idari para cezası ödenmedikçe yeni lisans verilmemektedir.
SAHA DENETİMLERİ YAPILDI
Lisans başvurusu veya tadili işlemlerinin gerçekleştirilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na vadesi geçmiş borcu bulunmaması şartı getirilmiştir. Ayrıca, dağıtıcıların aldığı akaryakıtı başka bir dağıtıcıya satmaları yasaklanmıştır. Sektöre getirilen zorunluluklar arasında, faturaların malın teslim edildiği anda düzenlenmesi de yer almaktadır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) akaryakıt piyasasına dair önemli tedbirler almış, bayi denetim sistemi kurmuş ve uygulamaların bakım ile onarımını asıl sorumluluk altında tutmuştur. Bu yıl içerisinde akaryakıt ve LPG istasyonlarında toplamda 4 bin 475 mükellef ve 293 bin 966 pompa denetlenmiştir.
ULUSAL TAŞIT TANIMA SİSTEMİ’NE GEÇİLECEK
Son olarak Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgisinin yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak iletileceği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) düzenlemesi yapmıştır. Bu sistem, akaryakıt alacak olan taşıtların plakalarını elle yazma gerektirmeden sisteme yansıtacak ve böylece usulsüz fiş düzenlenmesi engellenecektir. Uygulama, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren zorunlu hale gelecektir.
“VERGİ KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN ÖNEMLİ BİR ADIM OLACAK”
