Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) yeniden gündeme gelen İsrail ile ihracat konusunda önemli açıklamalarda bulundu. Bolat, 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail’in Gazze’ye başlattığı katliamlar neticesinde Türkiye’nin ticaretinin %34 oranında azaldığını ifade etti. Bu bağlamda, 9 Nisan 2023 tarihinde İsrail ile olan ihracatı durdurduklarını, üç hafta sonrasında ise ihracat ve ithalatı tamamen durdurduklarını açıkladı. Bu kararların, yaşanan insani krizle doğrudan bağlantılı olduğu anlaşılmaktadır.
“FİLİSTİN’İN GÜMRÜK KAPISI, DENİZ LİMANI BULUNMUYOR”
Ömer Bolat, konuşmasında Filistin’in mevcut ekonomik durumu ve kısıtlılıkları hakkında da bilgi verdi. Filistin’de yaklaşık 2 milyon İsrail vatandaşı olan Filistinli Arap bulunduğunu belirten Bolat, Filistin Devleti’nin Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs bölgelerinde toplamda 6 milyon insanın yaşadığını kaydetti. Bu insanların ticaret hayatının, tarımcılığının ve işgücünün devam ettiğini vurgulayan Bolat, ancak Filistin’in gümrük, polis, ordu, deniz limanı, havalimanı ve gümrük kapısı gibi temel altyapıdan yoksun olduğunu dile getirdi. Bu durum, Filistin’in ithalat ve ihracat işlemlerini mecburen İsrail’in limanları ve gümrüklerinden geçirmeye zorladığını göstermektedir. Bolat ayrıca, İsrail gümrüğünün Filistin’in ithalatı üzerinden aldığı gümrük vergilerinin, gümrük komisyonu düşüldükten sonra Filistin hükümetine ödendiğini, bunun da Filistin hükümetinin en önemli gelir kaynağı olduğunu vurguladı.
“FİLİSTİN İLE YAPTIĞIMIZ TİCARET İSRAİL İLE YAPILIYOR GÖZÜKÜYORDU”
Ömer Bolat, 2023 yılı itibarıyla Türkiye’nin İsrail ile gerçekleştirdiği ticaretin toplam değerinin 9,5 milyar dolar olduğunu belirtti. Bu rakamın 6,5 milyar dolarını Türkiye’nin İsrail’e yaptığı ihracatın, 3 milyar dolarlık kısmını ise ithalatın oluşturduğunu ifade etti. Ancak Bolat, Filistin ekonomisinin ve tarımının yaşatılması gerektiğinin altını çizdi. Filistin’in yetersiz altyapısı nedeniyle Filistin ile olan ticaretin de dolaylı bir şekilde İsrail ile yapılıyormuş gibi algılandığını kaydetti. Dolayısıyla, Türkiye’nin Filistin ile yaptığı ticaretin sürdürülebilirliği, bu iki taraf arasındaki ekonomik ilişkiler açısından önemli bir mesele olarak öne çıkmaktadır.
Bu açıklamalar, Türkiye’nin Filistin’in ekonomik ihtiyaçları ve İsrail ile olan ticari ilişkileri arasında nasıl bir denge kurmaya çalıştığını ve bunun sağlanması gereken insani destekle birlikte nasıl bir durum oluşturduğunu göstermektedir. Türkiye’nin bu konudaki duruşu, sadece ekonomik değil, insani bir sorumluluk anlayışını da beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla, Filistin’in bağımsız bir ekonomik yapı geliştirme çabalarının desteklenmesi gerekliliği, uluslararası platformda daha fazla tartışılması gereken bir mesele olarak gündemde kalmalıdır.
